Back to the future met Neel Jani
De allereerste autorace ter wereld startte 125 jaar geleden in Parijs. Neel Jani zal in december starten in de allereerste Formule E-race in de geschiedenis van Porsche. Net als toen gaat het nu weer over de toekomst van de autosport.
Hoeveel hamburgers moest hij verkopen om een setje banden voor zijn kart te kopen? Neel Jani moet even nadenken. Getallen en gedachtenspelletjes hebben hem sinds zijn vroege jeugd gefascineerd. Samen met zijn vrouw Lauren zit hij in het Jack & Joey-hamburgerrestaurant in Mantes-la-Jolie, zo'n vijftig kilometer ten noordwesten van Parijs. Neel herinnert zich als de dag van gisteren dat hij zijn ouders op dertienjarige leeftijd hielp in de bediening van hun restaurant, lang voordat hij autocoureur werd. In gedachten zit hij weer in de kart, slechts een paar centimeter boven het wegdek, zoekend naar de ideale lijn, zo min mogelijk remmend en sturend om slijtage te minimaliseren. Dan kijkt hij op en is hij terug in het nu. De lunchpauze is voorbij. Neel en Lauren maken zich klaar om te vertrekken. De nieuwe Porsche 911 Carrera S Cabriolet staat buiten op hen te wachten.
Het paar is in Parijs gestart; hun bestemming is Rouen. Nog zo’n negentig kilometer te gaan voordat ze de hoofdstad van Normandië bereiken, de stad waar het 125 jaar geleden allemaal begon. Automotive geschiedenis. De geboorte van de autosport geschiedde daar.
Het nieuwe Formule E-fabrieksteam van Porsche met Neel Jani aan het stuur begint in december aan het zesde seizoen van het ABB FIA Formula E Championship. De geboren Zwitser is sinds 2013 een van de mannen van het fabrieksteam van Porsche. Hij is de eerste rijder die bij Porsche heeft getekend voor deze serie. De 35-jarige Jani houdt van snelheid, is gepokt en gemazeld in de Formule E en heeft naam gemaakt als ontwikkelaar in dit technologisch baanbrekende raceprogramma. Met de Porsche 919 Hybrid won hij met zijn team de eerste plaats overall in Le Mans en het FIA World Endurance Championship in 2016. Jani behaalde tussen 2014 tot 2017 vier overwinningen, claimde negen pole-positions en reed vier toprondetijden. Met de 919 Hybrid Evo reed hij in 2018 op het Belgische Spa-Francorchamps een nieuw trackrecord waarmee hij de beste tijd van Lewis Hamilton in de Formule 1 aan flarden reed.
Jani geniet in Frankrijk van zijn welverdiende break na zijn zware testprogramma. Hij doet dit door een rit te rijden die het verleden, het heden en de toekomst met elkaar verbindt. Het begon 22 juli 1894 op de Boulevard Maillot in het noordwesten van Parijs. Dat is waar de eerste georganiseerde autorace uit de geschiedenis startte: Parijs-Rouen. Het was ‘een wedstrijd voor koetsen zonder paarden’ geïnitieerd door Pierre Giffard, hoofdredacteur van de Parijse krant Le Petit Journal. Hij wilde laten zien dat de auto de toekomst was. Meer dan honderd rijders hadden zich aangemeld en 21 voertuigen doorstonden de technische inspecties. Hun motoren werden aangedreven door benzine, stoom of gas, en sommigen hadden zelfs elektrische aandrijvingen - wat nadrukkelijk gewenst was. Monsters met een gewicht van een ton concurreerden met lichtgewicht driewielers, bestelwagens en bussen met delicate benzine-aangedreven voertuigen. Volgens de aankondiging zou het prijzengeld van 5.000 frank niet naar de snelste bestuurder gaan, maar naar degene die het minst gevaarlijke, gemakkelijkst te gebruiken en het minst dure voertuig presenteerde. De vlag viel in Parijs om 08:01 's ochtends. Twaalf uren waren uitgetrokken voor deze betrouwbaarheidswedstrijd die 126 kilometer verderop eindigde aan de Esplanade du Champ de Mars in Rouen. Slechts zeventien deelnemers kwamen op de plaats van bestemming aan - bestoft, uitgedroogd en kapot.
“We kunnen ons niet eens voorstellen hoe zwaar die race voor zowel de mensen als de auto’s moet zijn geweest,” zegt Jani. “En nu hebben we weer geen idee hoe we over 125 jaar zullen rijden. Eén ding is zeker: het zal niets te maken hebben met de auto's zoals we die nu kennen. Ze wilden toen laten zien dat een voertuig meer dan honderd kilometer kon afleggen. Het doel was toen om aan te komen. Waar we vandaag naar streven is efficiëntie.”
Neel Jani start de motor van de 911 Carrera S Cabriolet. Hij kan niet exact dezelfde route van Parijs naar Rouen rijden, omdat de verharde grindpaden van 1894 hebben plaatsgemaakt voor snelwegen en landwegen. De enorme kracht en het uithoudingsvermogen die nodig waren voor de rit van toen en de bijbehorende pioniersgeest zijn dan ook moeilijk te imiteren als je in de achtste en laatste generatie van de iconische 911 zit. Die levert 331 kW/443 pk en heeft met het optionele Sport Chrono-pakket slechts 3,7 seconden nodig om van 0 naar 100 km/u te accelereren. Z’n topsnelheid is een goede 306 km/u. Om het verschil aan te geven: in 1894 bedroeg de gemiddelde snelheid tijdens de rit van Parijs naar Rouen 17,5 km/u.
Kortgeleden reed Neel Jani in Le Mans zijn - voorlopig - laatste race voor het FIA World Endurance Championship. “Als Porsche je de kans geeft om de eerste coureur in de geschiedenis van het merk te zijn die met een fabrieksteam de Formule E binnenrijdt, moet je je prioriteiten stellen.” Jani kijkt uit naar de Formule E en heeft er veel respect voor. Voor de vermogensafgifte van de auto's, voor de coureurs, voor de circuits. De Formule E wordt gereden op plekken waar elektrische auto's in de toekomst veelvuldig zullen worden ingezet - in stadscentra en grootstedelijke gebieden over de hele wereld. Races in de straten van megasteden hebben een speciale uitstraling. De races komen naar de mensen, niet andersom.
Porsche zal het enige team zijn dat volgend seizoen vanaf scratch begint. Bovendien is de Formule E de eerste raceklasse waarvoor Porsche geen volledig eigen auto levert. Tachtig procent van de onderdelen van elke raceauto in deze serie is identiek. Maar aanpassingen zijn toegestaan op alle aandrijfcomponenten zoals de elektromotor, de omvormer, de transmissie, de achterascomponenten en de software. Die verfijningen maken het verschil tussen winst en verlies. En toegegeven: soms moet je ook een beetje geluk hebben.
“Onze Formule E-raceauto is klaar,” zegt Jani. “Met zo’n vijftien testdagen en vele uren op de simulator gaat het nu om de details.” Het doel is niet alleen een perfecte setup van de auto te krijgen, maar ook een gedetailleerd plan om de energie te beheren. De verwachtingen zijn hoog gespannen; Neel Jani heeft er alle vertrouwen in. Een plaats op het podium moet zonder meer mogelijk zijn, denkt hij. Net zoals drie jaar geleden, toen hij samen met Romain Dumas en Marc Lieb de 24 uur van Le Mans won voor Porsche. “Je kunt Le Mans niet winnen,” zegt hij. “Le Mans laat je winnen - of niet.”
Elf opeenvolgende jaren in Le Mans hebben hem veel ‘bagage’ gegeven nu hij naar de Formule E gaat – vooral geduld. Hij rijdt naar Mantes-la-Jolie, waar de deelnemers 125 jaar geleden hun anderhalf uur durende lunchpauze hadden, ongeveer drie uur na de start in Parijs. Lauren en Neel bekijken een paar foto's. Toen hem een paar jaar geleden werd gevraagd naar zijn plannen voor een gezin, antwoordde hij: “Eerst zou ik Le Mans willen winnen, pas daarna denk ik aan kinderen.” Toen werd hij vader van een zoon. En nu is hij ‘in verwachting’ van de Formule E.
De 911 Cabrio draait linksaf een korte, onverharde weg op. Hoge, dichte hagen blokkeren het zicht op de parken en op Bizy Castle in Vernon. Jani en zijn vrouw zijn welkom en mogen de Porsche 911 op de binnenplaats parkeren. Het gebouw is een beschermd historisch monument, ooit in de volksmond bekend als ‘het kleine Versailles van Normandië’.
Ze bereiken hun bestemming in de schemering: Rouen, een stad met honderd torens, een gotische kathedraal, smalle straatjes die teruggaan tot in de Middeleeuwen. De nationale heldin Jeanne d'Arc werd in 1431 op de markt verbrand op de brandstapel en die plek is nu gemarkeerd. Maar er is niet veel tijd over voor sightseeing. De Janis maakten onderweg te veel stops omdat ze genoten van de dag en de vrijheid die de cabriolet bood. Ze reden langs de Seine, bezochten een oude molen, maakten foto's van bruggen en keken naar een deel van de vierentwintig uur durende motorbootrace van Rouen. Neel kan nog steeds niet zeggen hoeveel hamburgers hij 22 jaar geleden moest bakken voor een setje kartbanden. Dan maar een andere vraag. Wat is de status van het Porsche-team aan het einde van zijn eerste Formula E-seizoen in 2020? “Acht verschillende coureurs hebben nu de eerste acht races van het seizoen gewonnen,” zegt hij. “Omdat zoveel van de technologie hetzelfde is, maakt de bestuurder het verschil.” Neel Jani stapt uit en loopt naar de fontein op de Esplanade du Champ de Mars. Hij draait zich om en lacht. "Ik ben in mijn leven nog nooit met iets gestart waarbij ik niet van plan was om te winnen.”