“Typisch iets voor Porsche”

De Porsche 914 was zijn tijd ver vooruit, maar als voorbeeld diende een historische sportwagen. Michael Mauer analyseert.

Ferry Porsche wilde een betaalbaar instapmodel waarmee jonge automobilisten de wereld van Porsche konden verkennen. Een auto met een middenmotor, ontworpen volgens de ‘vorm volgt functie’-filosofie. Ook al lijken er nauwelijks verwantschappen te zijn, als voorbeeld voor de 914 diende de Porsche 550 Spyder.

De ontwerpafdeling van Porsche werd geleid door Ferry’s oudste zoon, Ferdinand Alexander. Een van zijn meest gewaardeerde werknemers was Heinrich Klie. Onder tekeningen uit het archief van Porsche staat zijn handtekening: “914, Model 1, augustus 1964, ontwerp: Klie”. Voor de 914 kregen Klie en zijn collega’s carte blanche. Uiteindelijk zou van vijf ontwerpen een kleimodel in de schaal 1:5 worden gemaakt.

Sinds 2004 is Michael Mauer verantwoordelijk voor het design bij Porsche. Hij is pas de derde hoofdontwerper na Ferdinand Alexander Porsche. Samen met Mauer bekijken we de oorspronkelijke ontwerpen van de 914.

Michael Mauer: In de tekening van Model 1 uit 1964 zie je meteen dat de 550 Spyder van grote invloed is geweest. Je kunt je afvragen waarom een auto met middenmotor werd overwogen, terwijl de 912 – als viercilinder 911 – nog lang niet uitontwikkeld was. Dat de kleine 550 als voorbeeld diende, is echter logisch. Het was de best rijdende Porsche tot dan toe.

De 914 is toch een heel andere auto dan een 550 voor de jaren 70 geworden?

De 550 Spyder was een puristische racewagen, het idee om een kleine sportwagen met een middenmotor te ontwikkelen lag daarom voor de hand. Wanneer je de oude ontwerpen bekijkt, zie je dat Model 2 een andere koers bewandelt dan Model 1. Meer elegant, minder sportief. Met de middenmotor als uitgangspunt, konden de ontwerpers in dit stadium nog alle kanten op. Moet je zien: Model 2 oogt haast Amerikaans, terwijl Model 4 juist klassieker van lijn is. In Model 5 zijn duidelijk details van de 914 te herkennen. De scherpe lijnen, de slanke achterkant. Dit ontwerp doet in niets meer denken aan de 550.

In eerste instantie verschillen de ontwerpen enorm veel van elkaar, later zie je elementen terugkeren. Hoe is dat te verklaren?

Er werken meerdere ontwerpers aan hetzelfde project. Ze werken nauw samen, inspireren elkaar. Je kijkt bij je collega over de schouder en denkt: ja, dat element bevalt me wel. En neemt het vervolgens over in je eigen ontwerp. 

Met zijn middenmotor lijkt de 914 in niets op de 911. Was de Targa-beugel een manier om zijn afkomst te onderstrepen?

Vergeet niet dat de sportwagen met middenmotor een idee van Porsche is. Kijk naar de racewagens van Auto Union en de 356 ‘No. 1’ Roadster. Dat de 356 uiteindelijk een andere lay-out kreeg, lag vooral aan de complexe productiemethode. Daarom wilde Ferry Porsche ook een nieuw instapmodel met een middenmotor. De Targa-beugel had vooral te maken met de Amerikaanse veiligheidseisen.

De ontwikkeling van de 914 duurde vijf jaar. Is dat snel? En hoe lang zou het nu duren om een model als de 914 te ontwikkelen?

Tussen de eerste schets en de lancering van de huidige 911 zat vier jaar, maar de 992 is gebaseerd op een bestaand model. Naar de maatstaven van de jaren 60, was het een zeer indrukwekkende prestatie om in vijf jaar tijd vanaf ‘nul’ een nieuwe auto te ontwikkelen.

Uiteindelijk kreeg de 914 hogere spatborden met opvallende richtingaanwijzers.

Porsche was van mening dat de spatborden zichtbaar moesten zijn om de lengte van de neus te kunnen schatten, zoals bij de 356 en 911 het geval is. Vooral op bochtige bergwegen is dit erg handig, in sportwagens van andere merken zie je niet waar de neus eindigt. De 914 kreeg daarom soortgelijke hogere spatborden – net als de huidige modellen.

Hoe kijk je zelf naar de vormgeving van de 914?

Het getuigt van lef dat Porsche de 914 in 1969 is gaan bouwen. Een auto van dit formaat, zonder zwierige of modieuze lijnen, was destijds ongekend. Ik vind vooral de achterkant erg geslaagd, en details als de koplampen en de minimalistische deurgrepen zijn prachtig.

Kunnen we in de toekomst een model als de 914 verwachten?

Die discussie voeren we regelmatig, maar de meningen lopen uiteen. Het idee vind ik beslist interessant. Een puristisch instapmodel met een zeer ‘basic’ uitrusting, als alternatief voor de Audi TT RS of de Golf R. Terug naar de basis. Zo’n auto zou typisch iets voor Porsche zijn.